De gemeenteraadsverkiezingen zijn in aantocht. Op 21 maart 2018 is het zover. We mogen naar de stembus om onze politieke voorkeur uit te spreken. Wie kent het niet? De periode voorafgaand aan de verkiezingen. Politieke partijen voeren op allerlei manieren campagne om de aandacht van de burgers op zich te richten en stemmen voor zich te winnen.
De openbare ruimte
Lokale politici en hun achterban ontplooien allerlei activiteiten in de openbare ruimte. Denk bijvoorbeeld aan de verkiezingsborden langs de weg, de geluidswagens die rondrijden, de kraampjes die worden ingericht en de flyers die worden uitgedeeld op straat. Politieke partijen dienen zich bij het voeren van campagne aan een aantal regels te houden. Deze regels zijn voornamelijk opgenomen in de APV (hierna: Algemene Plaatselijke Verordening). Ook hebben gemeenten aanvullend beleid voor het gebruik van de openbare ruimte in verkiezingstijd. Maar maken gemeenten graag uitzonderingen voor het gebruik van de openbare ruimte door politieke partijen tijdens de verkiezingscampagne?
Vergunning en/of ontheffing
Voor het gebruik van kraampjes moet in veel gemeenten een standplaatsvergunning worden aangevraagd door politieke partijen. Met het oog op geluidsoverlast, is voor geluidswagens een ontheffing nodig.
Lokaal zijn er vaak extra voorzieningen getroffen voor het gebruik van verkiezingsborden- en posters. Hiervoor hoeft geen vergunning en/of ontheffing te worden aangevraagd. Het gebruik van posters valt namelijk niet onder reclame maar onder de vrijheid van meningsuiting.
Beleid nader bekeken
Een snelle scan leert ons dat gemeenten aanvullend beleid hebben ontwikkeld om het gebruik van de openbare ruimte in verkiezingstijd door politieke partijen te regelen. Zo heeft de Gemeente Haaren bijvoorbeeld in het beleid vastgesteld dat het gebruik van standplaatsen gratis is toegestaan. De Gemeente Asten heeft ervoor gekozen om ter ondersteuning van de verkiezingscampagne, een ontheffing van de APV te verlenen. Er wordt met andere woorden, door de gemeente toestemming gegeven aan politieke partijen die deelnemen aan de verkiezing om een standplaats in te nemen zonder vergunning.
Wat kan wel en wat niet?
Gemeenten hebben het gebruik in de openbare ruimte op lokaal niveau verschillend geregeld. Om te bepalen wat wel en wat niet kan, moet per gemeente in de APV en/of in het beleid gekeken worden. De ene gemeente stelt soepelere regels dan de andere gemeente. De vraag of gemeenten graag uitzonderingen maken voor het gebruik van de openbare ruimte tijdens verkiezingscampagnes, kan dan ook met een voorzichtige ja worden beantwoord. Er lijkt een tendens te zijn waarbij gemeenten vaker een ontheffing opnemen in de APV of in beleid ten behoeve van de verkiezingscampagnes. Maar vinden we het wenselijk dat politieke partijen zonder al te veel barrières verkiezingscampagnes mogen voeren in de openbare ruimte?